قسمت اول: داشتنِ حال خوب، یک مهارت است

بسم الله الرحمن الرحیم

مهارتِ داشتنِ حال خوب

نویسنده: زهرا مرادی

حال خوب، عمومی‌ترین نیاز مشترک بشر

به نظرم اغراق نیست اگر بگوییم عمومی‌ترین خواست مشترک همه‌ی ما انسان‌ها رسیدن به یک حال خوب است. همه‌ی تلاش‌ها و برنامه‌ریزی‌ها و دست و پا زدن‌های ما در این دنیا، برای این است که حال خوبی داشته باشیم. اگر درس می‌خوانیم، اگر برای پیشرفت مالی یا شغلی تلاش می‌کنیم، اگر دنبال قدرت و جایگاه اجتماعی ویژه‌ای هستیم، اگر ورزش می‌کنیم، رژیم می‌گیریم، مسافرت می‌رویم، به کسی کمک می‌کنیم، زیارت می‌رویم، ... همه به این دلیل است که این کارها مستقیم یا غیر مستقیم حالمان را خوب می‌کند.

همه‌ی ما، دوست داریم حالمان خوب باشد. هیچ آدم عاقلی نمی‌گوید من دلم می‌خواهد ناراحت، ناامید، مریض، شکست خورده، طرد شده، بی مصرف، بدبخت، ... باشم و برنامه‌های زندگی‌ام را جوری می‌چینم که هر چه زودتر و شدیدتر به این بدبختی‌ها و بد حالی‌ها برسم. قبول؟

اما وقتی از اطرافیان می‌پرسیم حال‌شان چطور است و یا خودمان کمی در احوالات آنها دقیق می‌شویم، متوجه می‌شویم تعداد آدم‌هایی که حال‌شان خوب است، زیاد نیست. یکی از درد کمر شکایت می‌کند، یکی از اوضاع بد اقتصادی اعصابش خرد است، یکی با همسایه‌اش دعوا کرده و عصبانی است، یکی از مدرسه و اینکه باید یکسری درس‌های بی فایده بخواند، شکایت دارد، یکی از اینکه خانواده‌اش اصلا درکش نمی‌کنند، حالش بد است، یکی از شغلش ناراضی است، یکی از اینکه در ایران به دنیا آمده ناراحت است، یکی کلا از اینکه به دنیا آمده، شاکی است، ...

شما چطور؟ حال شما چطور است؟

{- اگر به صورت خودخوان این درسنامه را مطالعه می‌کنی، پیشنهاد می‌کنیم یک دفترچه‌ی کوچک برای دوره در نظر بگیری و نکات مربوط به هر جلسه را یادداشت کنی. مثلا الان بنویس «درس اول: داشتنِ حال خوب، یک مهارت است». بعد، خط پایین‌تر بنویس: «حال من چطور است؟» و در چند خط به این سوال جواب بده. این کار، کمکت می‌کند که اگر حالت خوب نیست، دلایل آن مشخص شود و بعد شاید راهی برای برطرف کردن مشکل پیدا کردیم. اگر هم حالت خوب است، توجه بیشتر به این موضوع باعث طولانی‌تر و عمیق‌تر شدنِ حس خوبت می‌شود. به مرور، بیشتر به اهمیت انجام این تمرین‌ها پی خواهی برد. اما عجالتا به توصیه‌ی ما عمل کن و از آنجا که کار سخت و وقت گیری نیست، بدون تنبلی، در چند خط حالت را توصیف کن.

- اگر مدرس این دوره هستید، اجازه دهید هر دانش آموز در چند جمله، حال خود را وصف کند. پاسخ‌های منحصر به خوبم یا خوب نیستم، را نپذیرید و بخواهید تا بیشتر توضیح دهند. می‌توانید با چند مثال آنها را با بحث، همراه کنید. مثلا: از دست فلان معلم عصبانی ام، چون به ما بی احترامی کرد / حالم خوب است و از این که برادرم که تصادف کرده بود، از بیمارستان مرخص شده، خوشحالم. }

حال خوب یعنی ...

به نظرت تعریف حال خوب چیست؟ چه وقت احساس می‌کنی حالت خوب است؟ در آن لحظه دقیقا حس و حالت چگونه است؟

راستش تعریف دقیق و مشخصی برای حال خوب وجود ندارد. ولی اگر بخواهیم خیلی خودمانی و ساده درباره‌ی مفهوم حال خوب صحبت کنیم، می‌توانم بگویم این که از زندگی لذت ببری، شاد باشی، از خودت احساس رضایتمندی داشته باشی، امید و اشتیاق داشته باشی، در یک مسیرِ رو به جلو در حرکت باشی، عصبانی و ناامید و سرخورده نباشی، در اضطراب و ترس دست و پا نزنی، یعنی حالت خوب است.

حال خوب چطور به دست می‌آید؟

آیا حال خوب را می‌توان ساخت؛ یا باید منتظر ماند تا شرایط و موفعیتش پیش بیاید؟

آیا برای داشتن حال خوب، اول باید همه‌ی مشکلات آدم برطرف شود؛ یا در حین تلاش برای برطرف کردن مشکلات هم می‌شود حال خوب را تجربه کرد؟

راستش را بخواهی، حال خوب، بیشتر از اینکه به شانس یا شرایط اقتصادی و اجتماعی و خانوادگی و تعداد مشکلات هر فرد وابسته باشد، به شخصیت خود ما بستگی دارد. مثلا آدم‌های غُر غُرو، فارغ از اینکه ثروتمند باشند یا فقیر، سلامت باشند یا بیمار، در رفاه غوطه‌ور باشند یا دستشان از امکانات کوتاه باشد، مدام از همه چیز شکایت دارند و حالشان بد است. آنها همیشه نیمه‌ی خالی لیوان را می‌بینند و به همین دلیل هیچ وقت از زندگی و داشته‌هایشان لذت نمی‌برند. در عوض، آدم‌هایی هستند که به همه چیز مثبت نگاه می‌کنند، قدردان داشته‌های ریز و درشت‌شان هستند، به دیگران عشق می‌ورزند، مردم را دشمن خونی خود نمی‌دانند، دیر عصبانی می‌شوند و زود می‌بخشند، ... . اینجور آدم‌ها معمولا حالشان خوب است و سرشار از امید و انرژی‌اند. قطعا آنها هم مشکلات مربوط به خود را دارند. مشکلاتی از قبیل کرایه‌ی خانه، چالش‌های خانوادگی، کارتراشی رییس، خراب شدن ماشین وسط اتوبان، همسایه‌ی بی مبالات، بیماری، ... ولی امیدوارانه تلاش می‌کنند تا مسائل را یکی یکی حل کنند و هر روزشان بهتر از دیروز باشد.

همه‌ی این روضه‌ها را خواندم تا بگویم داشتن حال خوب، اکتسابی است؛ یک انتخاب است؛ اصلا یک مهارت است. و از آنجا که حال خوب، پیش نیاز رسیدن به خواسته‌ها و موفقیت‌ها و آرزوهایمان است، پس یادگیری این مهارت، اهمیت خیلی خیلی بالایی دارد. کسی که حالش خوب نیست، نمی‌تواند درس بخواند، نمی‌تواند برای آینده‌اش برنامه‌ریزی کند، نمی‌تواند راهی برای غلبه بر موانع و مشکلاتِ پیش پایش پیدا کند و کم کم از خودش و اطرافیانش ناامید می‌شود و زندگی در نظرش پوچ و بی معنی می‌گردد.

برای رسیدن به آرزوهایت، برای کسب موفقیت‌های کوچک و بزرگ، برای یک زندگی با کیفیت، به این مهارت نیاز داری. مهارتِ داشتنِ حال خوب! پس در این دوره با ما همراه باش تا کنار هم نکته‌های خوب و اثربخشی را در راه رسیدن به «حال خوب» یاد بگیریم.

• بعدی >