تنها 21 روز تا روز غدیر خُم، برترین عید الهی باقی است.

دوشنبه؛ 8 اسفند و 27 ذی‌القعدة، سال 10 هجری:

پیامبر از همگان – پیر و جوان؛ مرد و زن؛ سیاه و سفید – خواسته بود در صورت امکان در این حج شرکت کنند. حضور پیاده‌ها، خردسالان و کهنسالان سرعت کاروان را کم کرده بود؛ و با این سرعت که پیش می‌رفتند، هشت روز دیگر تا رسیدن به مکه راه داشتند. در این میان، شوق پیامبر برای رسیدن از همگان بیشتر بود.

کسی نمی‌دانست این شوق، از برای رسیدن به کعبه است یا نزدیک شدن به علی. هرچند تفاوتی نیز نمی‌کرد. علی و کعبه از سال‌ها پیش با هم عجین بودند؛ از همان لحظه که کعبه، فاطمه بنت اسد را برای به دنیا آوردن برترین خلق خدا – علی – به درون خویش دعوت نمود. [2]

تنها 20 روز تا روز غدیر خُم، برترین عید الهی باقی است .

سه‌شنبه؛ 9 اسفند و 28 ذی‌القعدة، سال 10 هجری:

مردم از زبان رسول خاتم شنیده بودند که از عمر مبارک پیامبرشان مدت زیادی باقی نمانده است. از همین رو تشنگان علم و معرفت، فرصتِ همسفری با رحمت عالمیان در حجه الوداع را غنیمت دانسته، سوالات خویش را از ایشان می‌پرسیدند.

اما آنچه از نگاه نگران برخی فهمیده می‌شد، این سوال بود که:

پس از آخرین پیامبر خدا، چه کسی عطش مشتاقان علم و معرفت را فرو خواهد نشاند؟ آیا کسی هست که به همین خوبی و با همین دلسوزی، در حق امت رسول خدا پدری کند؟ 

و البته جای نگرانی نبود. چراکه پیامبر، بارها و بارها پاسخ این پرسش را داده بود. او آشکارا پدر امت [3]   و درِ شهر علم[4]  را به همگان معرفی کرده بود. حال، اختیار با خود مردم بود. می‌توانستند از این بابِ هدایت بهره‌مند گردند؛ یا آنکه آن را بی‌استفاده رها سازند.

تنها 19 روز تا روز غدیر خُم، برترین عید الهی باقی است.

چهارشنبه؛ 10 اسفند و 29 ذی‌القعدة، سال 10 هجری:

کاروان، همچنان به مسیر خود ادامه می‌دهد و هرچه به مکه نزدیکتر می‌گردد، بر جمعیتش افزوده می‌شود. ده‌ها هزار زن و مرد مسلمان به سرپرستیِ آخرین پیامبر خدا لبّیک گویان عازم زیارت خانه‌ای هستند که به سبب شرافت عظیمش، به خانه‌ی خدا (بیت الله) ملقّب است. خانه‌ای که اولین پیامبر خدا – آدم ابوالبشر – آن را به عنوان عبادتگاه آفریدگار مهربان بنا کرد؛ و خلیل خدا – ابراهیم ^{علیه السلام} – به همراهی فرزندش اسماعیل آن را مرمّت و بازسازی نمود. خانه‌ای که همواره مورد احترام همگان، حتی مشرکان و بت‌پرستان بود؛ تا آنجا که مهم‌ترین بت‌هاشان را در این مکان نگاه می‌داشتند. خانه‌ای که در سال هشتم هجری توسط رسول خدا و وصیّ‌اَش برای همیشه از بت‌‌ها خالی شد. مردم هنوز به خاطر دارند روزی را که به فرمان رسول مهربانی، علی بن ابیطالب بر دوش پیامبر رفت تا حرم امن الهی را از هر آنچه بوی غیر خدا می‌دهد بزداید. [5]    

تنها 18 روز تا روز غدیر خُم، برترین عید الهی باقی است.

پنج‌شنبه؛ 11 اسفند و 30 ذی‌القعدة، سال 10 هجری:

امروز، کاروان پیامبر در مسیر مکه به «ابواء» می‌رسد. مکانی که یادآور واقعه‌ای دردناک از کودکیِ رسول اکرم است. پنجاه و هفت سال پیش در همین دیار، محمد – که درود خدا بر او باد – در سن شش سالگی مادر خویش - آمنه - را از دست داد. رسول خدا که پیش از تولد، پدرش عبدالله را نیز از دست داده بود، با وفات مادر، طعم تلخ یتیمی را بیش از پیش احساس کرد. اما خداوند مهربان او را تنها و بی سرپرست رها نکرد و بهترین و با کفایت ترین فردی را که می توانست سرپرست پیامبر آینده شود – یعنی عبدالمطلب پدربزرگ رسول خدا - حامی محمد قرار داد. 

حال چنین خدای مهربانی که رسول خویش را بی پناه و بدون سرپرستی لایق رها نکرده، آیا امّت رسولش را پس از رحلت پیامبر بدون پدری دلسوز به حال خود وا خواهد گذاشت؟ 

البته که نه. همگان بارها و بارها از زبان رسول خدا شنیده بودند که: «من و علی پدران این امّت هستیم.»[6]  

همگان به خوبی می دانستند این کلام خداوند که فرمود: «إِنَّمَا وَلِیُّکُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذِینَ آمَنُوا الَّذِینَ یُقِیمُونَ الصَّلاَةَ وَ یُؤْتُونَ الزَّکَاةَ وَ هُمْ رَاکِعُونَ»[7] در شأن علی نازل شده است و سرپرست مردم، پس از رسول خدا کسی نیست جز علی، امیر مومنان.[8]

 تنها 17 روز تا روز غدیر خُم، برترین عید الهی باقی است.  

جمعه؛ 12 اسفند و اول ذی‌الحجّه، سال 10 هجری: 

هنوز 150 کیلومتر دیگر تا مکه مانده. امروز کاروان پیامبر وارد وادیِ «جحفه» - یکی از میقات‌های پنج گانه - می‌شود. جحفه، مکانی است در مسیر کاروان های عبوری به مکه، مدینه، عراق و مصر؛ و از همین رو سرزمینی است که اتفاقات رنگ به رنگ زیاد به خود دیده. سال پیش در همین مکان بود که امیر مومنان برای انجام ماموریتی خطیر، خود را به گروهی که پیش‌تر عازم شده بودند رساند و حکم خدا و رسولش را مبنی بر اینکه «این كار را حتما باید خود پیامبر یا كسی كه از او باشد، صورت دهد» بدیشان ابلاغ کرد. [9]  

آری! خداوند مردی از اهل بیت پیامبر؛ بلکه جان پیامبر – یعنی علی - را برای این ماموریت انتخاب کرده بود. علی، «نَفْسِ نبی» بود. این را همگان – حتی آنان که به محمد و خدای محمد ایمان نداشتند – می دانستند. اگر هم نمی دانستند آن روز که قرار بر «مباهله» شد و رسول خدا به همراه نور چشمانش حسن و حسین؛ و فاطمه و علی در صحنه حاضر شد حساب کار دست‌شان آمد که علی برای نبی، جان است! [10] پس اگر خدا فرمان داده مردی از رسولش ماموریت را به انجام رساند، اعلان دوباره‌ای بوده بر فضیلت بوتراب و نزدیکی او به پیامبر.

آری! جحفه یادآور فضیلت علی است بر دیگران؛ و آبستن واقعه‌ای است عظیم در تاریخ حیات آدمیان.[11] تنها 17 روز تا آن واقعه‌ی سرنوشت‌ساز باقی است!

شنبه؛ 13 اسفند و دوم ذی‌الحجّه، سال 10 هجری:

هشت روز است که مدینه پیامبر و اهل بیتش را ندیده. بی‌خاندان پیامبر، مدینه صفایی ندارد. افتخار مدینه به آن است که شهر رسول خدا باشد و آن را «مدینه النبی» بخوانند. اینکه چه شد «یثرب» را شهر پیامبر (مدینه النبی) خواندند، خود ماجرایی شنیدنی است.

10 سال پیش که مشرکان مکه آزار و شکنجه‌ی بر پیامبر و یارانش را به انتها رساندند، خداوند به پیامبر و پیروانش دستور هجرت به «یثرب» را داد. مسلمانان، خانه و کاشانه‌ی خود را در راه خدا رها کردند و هر یک به طریقی دور از چشم مشرکان و ممانعت ایشان مکه را ترک گفتند. اما رسول خدا همچنان در مکه مانده بود. او پدر امت بود. تا خیالش از هجرت پیروانش راحت نمی‌شد، بار سفر نمی‌بست. با این وجود مکّیان می‌دانستند دیر یا زود محمد نیز مکه را ترک می‌کند و پیام حیات‌بخش اسلام را به سرزمین‌های دورتر می‌بَرَد. آنها نمی‌خواستند قدرت محمد و تعداد پیروانش از این بیشتر شود. باید کاری می‌کردند تا برای همیشه محمد را که تهدیدی بر قدرت جبّاران و سفّاکان بود ساکت کنند. اما هیچیک جرأت نمی‌کرد با کشتن محمد، بنی‌هاشم را بر علیه خود بشوراند. لذا تصمیم گرفتند این کار را با همکاری یکدیگر انجام دهند و از هر قبیله یک نفر در قتل رسول خدا سهیم باشد تا بنی هاشم نتواند به خونخواهی محمد به مبارزه با اعراب برخیزد. آنها شبانه راهیِ خانه پیامبر شدند تا او را در بستر به شهادت برسانند. غافل از آنکه خداوند رسولش را از چنین توطئه‌ای آگاه ساخته بود. [12] رسول اکرم باید همان شب مکه را به قصد یثرب ترک می‌کرد. محمد امین، امین خویش – علی بن ابیطالب – را فراخواند و از او پرسید آیا حاضر است امشب را در جایگاه رسول خدا بخوابد تا پیامبر فرصت کند خود را به یثرب برساند؟ علی مشتاقانه پذیرفت. در راه حبیب خدا، جان چه قابلی داشت؟

چهل نفر که شمشیرهاشان را با کینه‌ی محمد آخته بودند، شب هنگام به خانه رسول هجوم آوردند تا فرستاده‌ی خدا را قطعه قطعه کنند. ناگهان علی از بستر برخاست و مشرکان را در مکرشان ناکام گذارد.

این کلام خدا که فرمود «وَمِنَ النَّاسِ مَن یَشْرِی نَفْسَهُ ابْتِغَاء مَرْضَاتِ اللّهِ وَاللّهُ رَؤُوفٌ بِالْعِبَادِ»[13] یادگاری است از همان شب عزیز، لیله المبیت![14]

در آن شب، علی نه تنها فخری بر افتخارات پیشین خود افزود؛ که فخر و مباهات خدا بر ملائکه‌اش را نیز سبب شد. [15]

پیامبر که به یثرب رسید، به صفای قدوم رحمت عالمیان آنجا را «مدینه النبی» نامیدند. از آن روز مدینه با دم و بازدم پیامبر و اهل بیتش نفس می‌کشید. اما اکنون 8 روز است که پیامبر و اهلش مدینه را دلتنگِ فراقِ خود کرده‌اند.

یکشنبه؛ 14 اسفند و سوم ذی‌الحجّه، سال 10 هجری:

پیامبر و همراهانش امروز به «عُسفان» می‌رسند. از دیگر سو، امیر مومنان نیز به همراه گروهی که مشتاق انجام مراسم حج در محضر رسول خاتم بودند از جانب یمن به سوی مکه رهسپارند. همه می‌دانند پیامبر، دلتنگ علی است. همان علی که رحمت عالمیان در وصفش گفت:

"هر کس بخواهد آدم را ببیند در علمش؛ و نوح را ببیند در سِلمَش؛ و ابراهیم را ببیند در حلمش؛ و موسی را ببیند در ذکاوتش؛ و داود را ببیند در زهدش؛ پس به علی بن ابی طالب نگاه کند."[16]

تنها 14 روز تا روز غدیر خُم، برترین عید الهی باقی است.

دوشنبه؛ 15 اسفند و چهارم ذی‌الحجّه، سال 10 هجری:

امروز، كاروان پیامبر به «مَرُّالظَّهْران» می‌رسد و شبانگاه به سوی «سَرِف» - آخرین منزل پیش از رسیدن به مکه - حركت می‌کند. فردا پیامبر و علی و مکه به هم خواهند رسید. فقط خدا می‌داند کدامیک بی‌تاب‌تر است؟

مکه؛ که محمد – حبیب خدا – و علی – حبیب محمد – را انتظار می‌کشد؟

یا محمد؛ که چندین روز است از علی - که به فرموده‌ی پیامبر، همچون «سر» است برای رحمت عالمیان[17] - دور مانده؟

یا علی؛ که از کودکی در دامان رسول عالمیان رشد کرده و بالیده؟

فقط خدا می‌داند!

تنها 13 روز تا روز غدیر خُم، برترین عید الهی باقی است.

سه‌شنبه؛ 16 اسفند و پنجم ذی‌الحجّه، سال 10 هجری:

مژده ای دل که مسیحا نفسی می‌آید         که ز انفاس خوشش بوی کسی می‌آید

امروز محمد به علی؛ و مکه به نبی و وصی می‌رسد. حبیب خدا در نزدیکی مکه برای دیدار امیر مومنان توقف نموده است. علی که در پیِ بازگشت از ماموریتی در یمن، به سوی مکه رهسپار بود، به شوق دیدار رحمت عالمیان کاروان خود را ترک می‌گوید و به سوی دلدار خویش می‌شتابد.

علی هماره هم‌دم و هم‌نفس و هم‌دوش و هم‌قدم و هم‌راه و هم‌کلام و هم‌راز ‌رسول خدا بوده؛ و دوری این چند روز، هر دو را بی تاب زیارت یکدیگر نموده بود. محمد، علی را در آغوش می‌کشد و خستگی از روح بی تابش می‌زداید. پس از آنکه علی گزارش سفر خویش را به رسول خدا اعلام می‌کند، به فرمان پیامبر به سوی کاروان خویش – که دوازده هزار نفر از مشتاقان شرکت در حج به همراهی پیامبر بودند – باز می‌گردد تا به همراهی ایشان وارد مکه گردد. رسول خدا نیز کاروان خویش را به سوی میعادگاه به راه می‌اندازد.

پیامبر در حالی که حمد و ثنای پروردگار را به جای می‌آورد، از باب "بنی شیبه" وارد مسجدالحرام می‌شود. سپس به استلام حجرالاسود می‌پردازد و آنگاه به طواف خانه‌ی خدا مشغول می‌گردد. گرچه این رسول بود که به حکم خدا گرداگرد بیت الله طواف می‌کرد؛ اما به واقع کعبه بود که دور حبیب خدا می‌گردید و حضور فرزند خلف ابراهیم را به حرم امن الهی خوشامد می‌گفت. 

تنها 12 روز تا روز غدیر خُم، برترین عید الهی باقی است.  

چهار‌شنبه؛ 17 اسفند و ششم ذی‌الحجّه، سال 10 هجری:

دومین روزی است که مکه میزبان رسول خدا و همراهانش است. مردم از مناطق مختلف خویش را به مکه رسانده‌اند تا مناسک حج را از پیامبر خویش بیاموزند و در کنار ایشان حج به جای آورند. عده‌ای نیز فرصت را غنیمت شمرده، سوالات دینی خود را از ایشان می‌پرسند. اما در این میان، گروهی به شکایت آمده‌اند. شکایت از علی که چرا به ایشان اجازه نداده در لباس‌هایی که متعلق به بیت‌المال بوده، تصرف کنند و از آنها به عنوان جامه‌ی احرام استفاده نمایند! پیامبر که شِکوه‌ی ایشان را می‌شنود، ناراحت می‌شود و می‌فرماید: 

" زبان‌تان را در بدگویی از علی در کام گیرید که او در اجرای مقررات خداوند سخت گیر است و در امور دینش سستی نمی‌کند."[18]

تنها 11 روز تا روز غدیر خُم، برترین عید الهی باقی است.

پنج‌شنبه؛ 18 اسفند و هفتم ذی‌الحجّه، سال 10 هجری:

محمد و علی و فاطمه و حسن و حسین و مکه و خِیل اسلام آورندگان، همه جمع‌اند. به نظر همه چیز آنگونه است که باید باشد. پس این غم حُزن چیست که چهره‌ی حبیب خدا را پوشانده؟ به چه می‌اندیشد که اینچنین نگران و مضطرب است؟

پیامبر، حال پدری را دارد که از آینده‌ی فرزندانش نگران است. فرزندان ناخَلَفی که هر چه در تربیت و هدایت ایشان کوشید، آنها جز بر جهالت خویش هیچ نیفزودند. حال، زمان رفتن است. فرزندانِ این پدر حتی اکنون که او در قید حیات است، حُرمتش را پاس نمی‌دارند و کلامش را پیروی نمی‌کنند؛ چه رسد به زمانی که پدر از میان‌شان رفته باشد! حتی اگر پیامبر بارها و بارها و بارها گفته باشد «من و علی پدران این امّتیم»[19] !

آری؛ پیامبر خطاب به حاجیان فرمود آنان که قربانی به همراه نیاورده‌اند، بعد از سعیِ صفا و مروه باید از احرام خارج شوند و سپس برای عزیمت به عرفه دوباره احرام بندند. همگان می‌دانستند آنچه پیامبر بدیشان ابلاغ نموده، حکم خداوند در اعمال حج است؛ اما برخی، از انجام فرمان خدا و رسولش امتناع کردند و با آنکه وظیفه‌شان خروج از احرام بود گفتند:

"روا نیست پیامبرمان در احرام باشد و ما به کارهایی مشغول شویم که با خروج از احرام بر ما حلال شده است!"

گویا ایشان بیش از فرستاده‌ی خدا از امر و رضایت خداوند آگاه بودند!

پیامبر اینها را که می‌دید، از آینده‌ی امتش می‌ترسید.

آیا پس از رحلت رسول خدا مردمان، تسلیم امر خدا خواهند ماند؟ شواهد که چیز دیگری را نشان می‌داد!

[25] - علاقمندان به موضوع «ذبح عظیم» می‌توانند به نوشته «سلام بر ذبح عظیم » در بخش مناسبت‌های سایت محمد ؛ عید قربان مراجعه فرمایند.

[26] - بحارالانوار، ج 37، ص 113 و 114.

[27] - بحارالانوار، ج 37، ص 114.

[28] - "قَالَ یا إِبْلِیسُ مَا لَكَ أَلاَّ تَكُونَ مَعَ السَّاجِدِینَ" قرآن کریم، سوره حجر، آیه 32. ؛ و نیز می‌فرماید: "قَالَ یا إِبْلِیسُ مَا مَنَعَكَ أَن تَسْجُدَ لِمَا خَلَقْتُ بِیدَی أَسْتَكْبَرْتَ أَمْ كُنتَ مِنَ الْعَالِینَ" یعنی: گفت: اى ابلیس! چه چیز تو را بازداشت از این كه براى چیزى كه به دستان قدرت خود آفریدم سجده كنى؟ آیا خود را بزرگ پنداشتى یا [واقعا] از بلند پایگان بودى؟: قرآن کریم، سوره ص، آیه 75.

[29] - "قَالَ أَأَسْجُدُ لِمَنْ خَلَقْتَ طِینًا": قرآن کریم، سوره اسراء، آیه 61.

[30] - "قَالَ أَنَا خَیرٌ مِّنْهُ خَلَقْتَنِی مِن نَّارٍ وَخَلَقْتَهُ مِن طِینٍ": قرآن کریم، سوره ص، آیه 76.

[31] - "قَالَ لَمْ أَكُن لِّأَسْجُدَ لِبَشَرٍ خَلَقْتَهُ مِن صَلْصَالٍ مِّنْ حَمَإٍ مَّسْنُونٍ": قرآن کریم، سوره حجر، آیه 33.

[32] - "قَالَ فَاخْرُجْ مِنْهَا فَإِنَّكَ رَجِیمٌ * وَإِنَّ عَلَیكَ اللَّعْنَةَ إِلَى یوْمِ الدِّینِ": قرآن کریم، سوره ص، آیات 34 و 35.

[33] - "قَالَ رَبِّ فَأَنظِرْنِی إِلَى یوْمِ یبْعَثُونَ": قرآن کریم، سوره حجر، آیه 36.

[34] - "قَالَ رَبِّ بِمَآ أَغْوَیتَنِی لأُزَینَنَّ لَهُمْ فِی الأَرْضِ وَلأُغْوِینَّهُمْ أَجْمَعِینَ": قرآن کریم، سوره حجر، آیه 39.

[35] - امام صادق علیه السلام می‌فرمایند شیطان در روز غدیر و پس از معرفی هدایتگران پس از رسول خاتم گفت: "بعزتک و جلالک یا رب لازینن لهم المعاصی حتی ابغضهم الیک": بحارالانوار، ج 37، ص 164.

[36] - "قَالَ فَإِنَّكَ مِنَ الْمُنظَرِینَ": قرآن کریم، سوره حجر، آیه 37.

[37] - "إِلَى یومِ الْوَقْتِ الْمَعْلُومِ": قرآن کریم، سوره حجر، آیه 38.

[38] - رسول خدا در توضیح «وقت معلوم» فرموده‌اند: "هو یوم خروج قائمنا": کمال الدین، ج 2، ص 371.

[39] - امام سجاد – چهارمین جانشین و مببِّن قرآن پس از رسول خاتم - می‌فرمایند: "وقت معلوم روز قیام قائم است که خداوند وقتی او را اذن قیام می‌دهد در مسجد کوفه شیطان به نزد او می‌آید تا آنکه در مقابل آن حضرت زانو می‌زند و می‌گوید: واویلاه از این روز، پس آن حضرت موی پیشانیش را می‌گیرد و او را گردن می‌زند و آن روز وقت معلوم است": منتخب الانوار المضیئه، ص 203.

[40] - "أَلَمْ أَعْهَدْ إِلَيْكُمْ يَا بَنِي آدَمَ أَن لَّا تَعْبُدُوا الشَّيْطَانَ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُّبِينٌ": قرآن کریم، سوره یس، آیه 60.

[41]  - "... فلما كان آخر يوم من أيام التشريق أنزل الله تعالى "إذا جاء نصر الله والفتح" فقال رسول الله صلى الله عليه وآله: نعيت إلي نفسي، ثم نادى: الصلاة جامعة في مسجد الخيف، فاجتمع الناس وحمد الله وأثنى عليه ثم قال: نضر الله امرء سمع مقالتي فوعاها وبلغها لمن لم يسمعها، فرب حامل فقه غير فقيه، ورب حامل فقه إلى من هو أفقه منه، ثلاث لايغل عليهن قلب امرئ مسلم: إخلاص العمل لله، والنصيحة لائمة المسلمين، ولزوم جماعتهم، فإن دعوتهم محيطة من ورائهم ، المؤمنون إخوة تتكافأ دماؤهم، يسعى بذمتهم أدناهم ، وهم يد على من سواهم، أيها الناس إني تارك فيكم الثقلين، قالوا: يا رسول الله وما الثقلان؟ فقال : كتاب الله وعترتي أهل بيتي، فإنه قد نبأني اللطيف الخبير أنهما لن يفترقا حتى يردا علي الحوض كإصبعي هاتين - وجمع بين سبابتيه - ولا أقول كهاتين - وجمع بين سبابته والوسطى - فتفضل هذه على هذه": بحارالانوار، ج 37، ص 114.

[53] - "هنیئا هنیئا لیوم الغدیر            و یوم النصوص و یوم السرور": المصباح، للکفعمی، ص 701.