مقدمه و آشنایی با دوره‌ی «حسِ خوبِ فرزندپروری»

بسم الله الرّحمن الرّحیم

تمهیدات تربیتی پیش از بارداری

درس گفتارهایی از: مسعود بسیطی

با اهتمام: زهرا مرادی

تربیت صحیحِ فرزند، آرزو و خواسته‌ی قلبیِ همه‌ی پدرها و مادرها

با آنکه انگیزه‌ی بچه دار شدن در افراد مختلف متفاوت است و تعریف «تربیتِ صحیح» در جوامع مختلف یکسان نیست، اما هیچ پدر یا مادری را پیدا نمی‌کنید که آرزو کند فرزندی ناخَلف و یا به عبارتی با تربیت نامناسب داشته باشد. ممکن است پدر و مادری نسبت به تربیت فرزندشان سهل انگار یا حتی بی تفاوت باشند؛ اما اگر از همین والدین هم سوال شود که دوست دارند فرزندشان خوب بار بیاید یا شرور و بدعاقبت شود، خواهند گفت البته که دوست دارند فرزند خوبی داشته باشند!

از طرفی تربیت فرزند، کار ساده و آسانی نیست. داشتن فرزند خوب، مستلزم صرف هزینه‌های مادی و معنویِ قابل توجه و مهارت‌های ویژه‌ای برای فرزندپروری است. اینجاست که با وجود خواسته‌ی مشترک همه‌ی پدران و مادران مبنی بر پرورش فرزندی خوب و موفق، نتیجه‌های متفاوتی دیده می‌شود. برخی در تعریف تربیتِ درست، دچار اشتباه می‌شوند، بعضی در انتخاب راه و ابزارِ رسیدن به تربیت صحیح، خطا می‌کنند و عده‌ای هم با آنکه شیوه‌ی تربیت سالم را می‌دانند، حوصله و همت کافی برای پیاده سازی اش ندارند. بدین ترتیب امانتهای پاکی که خداوند رحمان در دستان ما گذارده، هر یک به گونه‌ای از خوشبختی و موفقیت باز می‌مانند.

تربیت کردن یا بزرگ کردن؟!

شکّی نیست که تربیت کردن با بزرگ کردن بچه متفاوت است. آدمیزاد برای بزرگ شدن به امکانات پیچیده‌ای نیاز ندارد. آب و غذا و پوشاک و سرپناه داشته باشد، کفایت می‌کند. قدش بلند می‌شود، مدرسه و دانشگاه می‌رود، شغل پیدا می‌کند، به سن ازدواج می‌رسد، بچه دار می‌شود، ...

با این حساب، بسیاری از والدین که تمام وقت و انرژی‌شان را برای خوراک و پوشاک و تحصیل و ازدواج فرزندشان صرف کرده‌اند و خیال‌شان راحت بوده که برایش چیزی کم نگذاشته‌اند، کلاه گشادی سرشان رفته؛ چراکه «تربیتِ» فرزندشان را که قطعا مهم‌تر از این بوده که نان و ماست بخورد یا نان و کباب، به کلی فراموش نموده‌اند. از همین روست که فرزندشان 15 ساله که می‌شود، از دستش خون گریه می‌کنند، 18 ساله که می‌شود، می‌گویند کاش هیچ وقت بچه دار نشده بودم، 22 ساله که می‌شود، دست به دامان این روانشناس و آن امامزاده می‌شوند!

همچنین، توجه به این موضوع، ضروری است که تربیت فرزند، یک کار پاره وقت نیست که مثلا بگوییم با اختصاص روزی چند ساعت به فرزندمان او را تربیت کرده ایم. تربیت صحیح فرزند، یک کار 24 ساعته و حساس است و بدون صرف وقت و انرژیِ زیاد حاصل نمی‌شود. قطعا منظور از این حرف، این نیست که پدر و مادر همه‌ی فعالیت‌های شخصی و شغلی‌شان را تعطیل کنند و به فرزندشان بچسبند. بلکه باید برای تمام شبانه روزِ فرزندشان بستر تربیتی مناسبی را مهیا کرده باشند و از هیچ بخشی از زندگی او غافل نشوند. نگوییم صبح تا عصر که مدرسه است، بعد هم که سر تکالیف است، دو ساعت هم که تلویزیون نگاه می‌کند، شب هم که خواب است، ... پس من فقط برای 2 ساعت برنامه ریزی داشته باشم، کافی است!

فرزند من، بخش اعظمی از زمان بیداری و یادگیری و تربیتش را در مدرسه می‌گذراند. پس چگونه می‌توانم نقش مدرسه را در تربیتش نادیده بگیرم؟ آیا اکنون که کودکم سه سال دارد، او را با مهارتها و ابزارهای لازم تجهیز کرده ام که بتواند در هفت ساگی از تربیت ناصحیحی که ممکن است از محیط بیرونِ خانه (مدرسه، تلویزیون، خیابان، ...) به او برسد، مصون بماند؟ آیا خودم آمادگی اصلاح یا مواجهه با رفتار نادرستی که از اجتماع به فرزندم القا می‌شود را دارم؟ و از همه مهم‌تر، آیا می‌دانم تربیت صحیح چیست و چگونه می‌توانم آن را به فرزندم انتقال دهم؟

ما حتی برای خواب فرزندمان هم باید برنامه‌ی تربیتی داشته باشیم. آیا می‌دانم فرزندم حتی اگر نوزادی کوچک و خواب است، نباید در محیطی که من و همسرم برای روابط زناشویی با هم خلوت می‌کنیم، حضور داشته باشد؟ آیا می‌دانم فرزندم نباید زمان زیادی پیش از خواب در رختخواب بیدار بماند؟ آیا می‌دانم نباید به شکم بخوابد؟ ... و آیا از تاثیرات تربیتیِ موارد ذکر شده اطلاع دارم؟

می بینید؟ تربیت درست و  اصولیِ فرزند، آنقدرها هم ساده نیست.

چنانچه دغدغه‌ی تربیت صحیح فرزندمان و سعادتمندی و خوشبختی حقیقیِ او را داریم، باید از همین اکنون به فکر باشیم. چراکه اصلاح یک رفتار یا آموزه‌ی غلط به مراتب دشوارتر از ایجاد یک تربیت صحیح است. هرقدر زودتر بستر صحیح تربیتی را فراهم کنیم فرزندمان به موفقیت و خوشبختی نزدیک تر خواهد بود.

در راستای تربیت صحیح فرزند، اساتید و مشاورانِ خانه‌ی کودک و نوجوان بنیاد محمد (ص) دوره ای را تحت عنوان «حس خوب فرزندپروری» تدوین نموده اند که شامل درسنامه‌ها و کارگاه‌های متنوعِ کاربردی است. علاقمندان می‌توانند درسنامه‌ها را در همین سایت مطالعه نمایند و برای شرکت در کارگاه‌ها با بنیاد محمد (ص)، واحد آموزش تماس حاصل فرمایند. 

محتوای این دوره در 5 فصل ارائه می‌گردد:

الف) تمهیدات تربیتی پیش از بارداری

ب) تاثیر دوران بارداری بر شکل گیری تربیت فرزند

ج) نقش شیردهی در تربیت فرزند

د) کیفیت تربیت در دوره‌های مختلف سنی                                                                            

ه) تربیت جنسی فرزند

• بعدی >