شكر نعمتِ هدایتگر عصر

نویسنده: مسعود بسیطی (ارشناس علوم تربیتی و ادیان و فرق؛  این آدرس پست الکترونیک توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید  )

شکر، به معنای درک احسان و سپس اظهار آن است[1]. یعنی برای شکر یک نعمت، ابتدا باید آن را به عنوان لطف و احسان قبول داشت.

وجود هدایتگر الهی، نعمت بزرگ خدا بر مخلوقات است. تا زمانی که درک نکنیم هدایتگر زمان، نعمت خداوند است بر بندگانش، نمی‌توانیم شکر ایشان را به جای آوریم. پس مرحله‌ی نخست در شکر قلبی از امام زمان، این است که ایشان را به عنوان نعمت بزرگ الهی بر بندگان بدانیم.

خداوند درباره‌ی تمامی نعمت‌هایی که به بندگانش عطا فرموده، از ایشان سوال می‌کند که آن را چگونه و در چه راهی استفاده کرده‌اند؟ هرقدر نعمتِ عطا شده، ارزشمندتر باشد، حسابرسی درباره‌ی آن حساس‌تر و سخت‌تر می‌شود. نعمت وجود هدایتگر از چنان جایگاه ویژه‌ای برخوردار است که خداوند در قرآن کریم درباره‌اش چنین هشدار داده:

"سپس در آن روز بیشک، از این نعمت بازخواست می‌شوید[2]"

امام صادق  - ششمین مبیّن قرآن، پس از رسول خدا - در تفسیر این آیه‌ فرموده‌اند:

"آن نعمتی که خدا مردم را درباره‌اش بازخواست می‌کند، ما اهل بیت هستیم[3]."

در آیه ی دیگری از قرآن، خداوند می‌فرماید:

"آیا به کسانی که نعمت خدا را به کفر تبدیل کردند، ننگریستی؟[4]"

امیر مؤمنان در تفسیر آیه‌ی فوق چنین فرموده‌اند:

"آن نعمتی که خداوند بر بندگانش ارزانی داشته، ما [هدایتگران الهی] هستیم[5]".

آری! آن نعمت عظیمی که خداوند درباره‌اش بازخواست می‌کند و کفرانش نکبت به همراه می‌آورد، جانشینان خدا و هدایتگران الهی هستند. و هر نعمت دیگری هم که رزق ما شده، به برکت وجود آنهاست.

"خدا به سبب آنها باران را فرو می‌فرستد ... به واسطه‌ی آنهاست که خدا ناراحتیها را دفع می‌کند و گرفتاریها را از بین می‌برد. خدا به سبب آنها ما را از خواری و پستی بیرون می‌آورد و گرفتاریهایی را که در آن فرو رفته‌ایم، برطرف می‌نماید[6]".

اولین نعمتی که نصیب مخلوق می‌شود، نعمت حیات است. ما این نعمت را هم مدیون رسول خدا و خاندان پاکش هستیم. در واقع حیات همه‌ی مخلوقات، به واسطه‌ی وجود اهل بیت علیهم السلام است. چراکه خداوند، خود فرموده اگر رسول خاتم و جانشین ایشان - امیر مؤمنان -نبودند، آسمان و زمین را و آنچه در آن‌هاست خلق نمی‌فرمود[7] .

پذیرش چنین معرفتی نسبت به امام زمان سبب می‌شود وجودمان از حبِّ این پدر مهربان لبریز گردد و قلب‌مان نسبت به ایشان خاضع شود. پس برای این نعمت بزرگ خدا که سرچشمه‌ی هر خیری است و حیات ما به اوست، قلباً احترام قایل می‌شویم؛ او را ولی نعمت خود می‌دانیم؛ کراراً حقوقی را که بر گردن ما دارند متذکر می‌شویم. این، همان شکر قلبی از امام زمان است.

پس از شکر قلبیِ نعمت وجود امام عصر، زمانِ نشر این نعمت است.

نشر هر نعمتی، به دو گونه است. راه اول این است که وجود آن نعمت را به زبان آورده، اظهار کنیم و وجودش را نپوشانیم (کفران نکنیم[8] ). مثلا به اطرافیان خود بگوییم خداوند بر ما منت گذاشته و فلان نعمت را ارزانی فرموده است. راه دوم، این است که از نعمتی که در اختیارمان گذاشته شده، سایرین را نیز بهره مند سازیم. مثلا اگر مالی به ما عطا شده، به کسانی که نیازمندند، از آن مال، انفاق کنیم یا به ایشان قرض دهیم. اگر علم یا معرفتی رزق‌مان گردیده، دیگران را نیز در معرض آن نور قرار دهیم.

بنابراین، اگر بخواهیم نعمت وجود امام زمان را نشر دهیم، باید آنچه را قلبا درباره‌ی نعمت بودن امام یافته ایم، بر زبان آوریم و سعی کنیم این معرفت را در دیگران نیز زنده نماییم. می‌توانیم از روش‌های زیر شکر زبانی نعمت وجود پدر مهربان مان را به جا آوریم:

- با همین زبان مادری در مناجات‌ و راز و نیازمان با خدا و حجتش، این نعمت را اظهار کنیم:

"ای حجت خدا، ای پدر مهربان، می‌دانیم که شما نعمت بزرگ خدا هستید و هر آنچه از خیر و نعمت و برکت به ما می‌رسد، از عنایت و فضل شماست. دوست‌تان داریم و از شما سپاس‌گزاریم ...".

- از دعاها و زیارت نامه‌هایی که این نعمت را وصف می‌کنند، استفاده کنیم. مثلا در فقراتی از زیارت جامعه چنین آمده است:

"سلام بر شما ای خاندان نبوت و جایگاه رسالت و مركز رفت و آمد فرشتگان و جای فرود آمدن وحی و معدن رحمت و گنجینه‌داران دانش و سرحد نهایی بردباری و اصول و اساس كرم و بزرگواری و پیشوایان ملت‌ها و در اختیار دارندگان نعمت‌ها[9]".

- در سخنان خود با دیگران، به این نکته که تمام موفقیت‌ها و داشته‌هایمان را از امام زمان می‌دانیم، تاکید کنیم. با این کار، نعمت وجود ایشان در زندگی خود را به دیگران اظهار کرده‌ایم و تلویحا این نکته را تذکر داده‌ایم که داشته‌های آنها نیز به یمن وجود پر برکت رحمت خداست.

معرفتی را که درباره‌ی امام زمان رزق‌مان شده، به دیگران منتقل کنیم. یعنی شأن و جایگاه امام در نظام هستی را به مردم تذکر دهیم و با استمداد از تذکرات وجدانی و دلایل عقلی و نقلی ایشان را به امام زنده ارجاع دهیم. این معرفت را در مردمان ایجاد کنیم که امام، رحمت و نعمتی هستند که اگر شکرش را به جا نیاوریم، کمال بی‌معرفتی است. چراکه هر چه رزق ما شده، از نعمت حیات گرفته تا آب و غذایی که می‌خوریم، همه به عنایت ایشان است. پس زیبنده نیست که نمک بخوریم و نمکدان بشکنیم.

---

[1] - "عرفانُ الاحسانِ وَ نَشرُه": لسان العرب، ذیل واژه‌ی «شکر».

[2] - "ثُمَّ لَتُسْأَلُنَّ یوْمَیذٍ عَنِ النَّعِیمِ": قرآن کریم، سوره تکاثر، آیه 8.

[3] - بحارالانوار، ج 7، ص 258.

[4] - " أَلَمْ تَرَ إِلَی الَّذِینَ بَدَّلُواْ نِعْمَةَ اللّهِ كُفْرًا": قرآن کریم، سوره ابراهیم، آیه 28.

[5] - تفسیر العیاشی، ج 2، (ذیل سوره‌ی ابراهیم)، ص 229.

[6] - با استناد به زیارت جامعه: من لا یحضره الفقیه، ج 2، ح 3213، ص 615.

[7] - "در حدیث قدسی آمده اگر شما دو نفر نبودید افلاک را خلق نمی‌کردم": بحارالانوار، ج 71، ص 116. ؛ در حدیث کساء نیز چنین آمده: "براستی كه نیافریدم آسمان بنا شده و نه زمین گسترده و نه ماه تابان و نه مهر درخشان و نه فلك چرخان و نه دریای روان و نه كشتی در جریان را مگر بخاطر دوستی این پنج تن ... فاطمه و پدرش و همسرش و دو پسرش": عوالم العلوم و المعارف والأحوال من الآیات و الأخبار و الأقوال، ج 11، صص 930 تا 934.

[8] - کفر در مقابل شکر است. شکر به معنای اظهار نعمت و کفر، به معنی پوشاندن نعمت است. برگرفته از: لسان العرب، ذیل واژه‌های «کفر» و «شکر».

[9] -  من لا یحضره الفقیه، ج 2، ح 3213، ص 610.

• < قبلی
• بعدی >