[1] - قرآن کریم، سوره انعام، آیات 76 تا 78.

[2] - اجماع علماى شیعه بر اين است كه جمیع اجداد رسول اکرم تا آدم علیه السلام موّحد و خداپرست بوده‌اند و نور آن حضرت در صلب و رحم مشركى قرار نگرفته است. پیامبر فرموده‌اند: "... قَذفنا فی صلب آدم ثم أخرَجنا اِلى اَصْلابِ الاباءِ و اَرْحامِ الأُمّهاتِ و لا يُصيبنَا نَجسُ الشِركِ و لا سَفاحَ الكفر": یعنی: ... (خداوند ما را) در صلب آدم قرار داد. سپس ما را در پشت‌هاى پدران و ارحام مادران خارج ساخت. به ما پليدى شرك و كفر نمى رسد: بحارالانوار، ج 15، ص 7.

[3] - گروه کثیری از اندیشمندان اهل تسنّن بر این عقیده‌اند که اجداد رسول خدا همگی موحّد و به دور از هر گونه شرک بوده‌اند. به عنوان نمونه فخر رازی مفسر بزرگ اهل سنت چنین می‌گوید: "ومما يدل أيضا على أن أحدا من آباء محمد عليه السلام ما كان من المشركين قوله عليه السلام: «لم أزل أنقل من أصلاب الطاهرين إلى أرحام الطاهرات» وقال تعالى: * (إنما المشركون نجس) * (التوبة: 28) وذلك يوجب أن يقال : إن أحدا من أجداده ما كان من المشركين" و نيز از دليل هايي که دلالت مي کند هیچ يک از پدران رسول خدا مشرک نبوده، کلام خود ايشان است که فرمودند: «دائما از اصلاب مردان پاک به رحم زنان پاک منتقل مي شدم»؛ و (از طرفی) خداوند فرموده «مشرکين نجس هستند» و اين دليل، لازم مي کند که چنين گفت: که هیچ یک از اجداد رسول خدا مشرک نبوده است: تفسير الرازي، ج 13، ص 39. علامه آلوسى از علمای به نامِ اهل تسنّن نیز شبیه همین دلیل را در اثبات موحّد بودن تمامی اجداد پیامبر بیان می‌کند: تفسير الآلوسي ، ج 7 ،‌ ص 195.

[4] - علاقمندان به موضوع مبیِِّن قرآن می توانند به درس نامه‌ی تبیین قرآن در سایت محمد مراجعه کنند.

[5] - بنگرید به پاسخ سوال مأمون از امام رضا درباره‌ی همین شبهه: البرهان فی تفسیر القرآن، ج 2، ص 432، ح 3511، به نقل از عیون اخبارالرضای صدوق. قابل مشاهده در همین مقاله، ذیل پاورقی شماره ی 7.

[6] - بهترين راه براي درک هر پيام، مراجعه به گوينده‌ي پيام و يا افرادي است که مورد تاييد وي هستند. بارها اتفاق افتاده کسي سخني گفته و از طرف اطرافيانش به گونه‌هاي متفاوتي تعبير و برداشت شده است. طبيعي است منطقي‌ترين راه رفع اختلاف در اين موارد، ارجاع پيام به گوينده‌ي پيام است؛ نه اينکه هر کس طبق سليقه و فهم خود، نظري بدهد و سپس همگان بر سر نظرات خود با يکديگر بحث کنند. قرآن هم از اين امر مستثني نيست. خصوصا اينکه کلام خدا به صورت ايجاز و به اختصار بيان شده و معناي ظاهري آيات، لزوما نشان دهنده ي مقصود حقيقي خدا نيست. تبيين و توضيح اين کلام نزد جانشين خدا قرار داده شده تا مردمان براي فهم آن مقيد به مراجعه به وي - مبيّن قرآن - باشند. به همين دليل يکي از شئون پيامبر خدا، تبيين و شفاف نمودن منظور خدا از کلامش است. پس از پیامبر، علم نبوی و شأن تبیین قرآن به امیر مومنان و یازده هدایتگر از نسل ایشان منتقل گردید. به علاقمندان به موضوع تبیین قرآن توصیه می شود مقاله‌ی «راه بهره مندی از هدایت قرآن» در بخش آثار و مقالات سایت محمد و درس نامه‌ی «تبیین قرآن» را مطالعه نمایند.

[7] - "فقال له المأمون: يا بن رسول الله، أليس من قولك أن الأنبياء معصومون؟ قال: «بلى». قال: فسأله عن آيات من القرآن في الأنبياء (عليهم السلام)، فكان فيما سأله أن قال له: فأخبرني عن قول الله عز و جل في إبراهيم (عليه السلام): فَلَمَّا جَنَّ عَلَيْهِ اللَّيْلُ رَأى‏ كَوْكَباً قالَ هذا رَبِّي. فقال الرضا (عليه السلام): «إن إبراهيم (عليه السلام) وقع إلى ثلاثة أصناف: صنف يعبد الزهرة، و صنف يعبد القمر، و صنف يعبد الشمس، و ذلك حين خرج من السرب الذي اخفي فيه، فلما جن عليه الليل فرأى الزهرة قال: هذا ربي؟! على الإنكار و الاستخبار، فلما أفل الكوكب قال: لا أحب الآفلين لأن الأفول من صفات المحدث لا من صفات القديم، فلما رأى القمر بازغا قال: هذا ربي؟! على الإنكار و الاستخبار، فلما أفل قال: لئن لم يهدني ربي لأكونن من القوم الضالين، فلما أصبح و رأى الشمس بازغة قال: هذا ربي؟! هذا أكبر من الزهرة و القمر، على الإنكار و الاستخبار، لا على الإخبار و الإقرار، فلما أفلت قال للأصناف الثلاثة من عبدة الزهرة و القمر و الشمس: يا قَوْمِ إِنِّي بَرِي‏ءٌ مِمَّا تُشْرِكُونَ إِنِّي وَجَّهْتُ وَجْهِيَ لِلَّذِي فَطَرَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ حَنِيفاً وَ ما أَنَا مِنَ الْمُشْرِكِينَ. و إنما أراد إبراهيم (عليه السلام) بما قال أن يبين لهم بطلان دينهم، و يثبت عندهم أن العبادة لا تحق لما كان بصفة الزهرة و القمر و الشمس، و إنما تحق العبادة لخالقها، و خالق السماوات و الأرض، و كان ما احتج به على قومه مما ألهمه الله عز و جل و آتاه كما قال عز و جل: وَ تِلْكَ حُجَّتُنا آتَيْناها إِبْراهِيمَ عَلى‏ قَوْمِهِ». فقال المأمون: لله درك، يا بن رسول الله" یعنی: مامون به امام رضا (ع) گفت: ای فرزند رسول خدا (ص) آیا شما نمی گویید که پیامبران معصوم هستند؟ امام (ع) فرمودند: «بله». مامون گفت: پس مرا از (مفهوم این) سخن خداوند عزوجل در مورد حضرت ابراهیم (ع) خبر بده، «پس زمانیکه شب او را فرا گرفت ستاره ای دید گفت این پروردگار من است؟» امام رضا (ع) فرمودند: ابراهیم (ع) در جمع سه گروه قرار داشت، گروهی ستاره زهره را می پرستیدند، گروهی ماه را و گروهی دیگر خورشید را و این در زمانی بود که ابراهیم (ع) از مخفیگاهی که در آنجا پنهانش کرده بودند خارج شد. زمانیکه شب او را فرا گرفت ستاره زهره را دید. از روی انکار و استخبار  گفت: «این پروردگار من است؟» پس زمانیکه ستاره زهره غروب کرد گفت: «من غروب کننده ها را دوست ندارم زیرا غروب کردن از صفت پدیده های حادث است نه از صفات قدیم (ازلی)». زمانیکه ماه را در حال طلوع دید از روی انکار و استخبار گفت: «این پروردگار من است؟» زمانیکه که ماه غروب کرد گفت: «اگر پروردگارم مرا هدایت نکند بی شک از گروه گمراهان خواهم بود». منظورش این بود که اگر پرورگارم هدایتم نمی‌کرد مسلما از گروه گمراهان می شدم. زمانیکه صبح شد و خورشید را در حال طلوع دید باز از روی انکار و استخبار و نه از روی اقرار گفت: «این پروردگار من است؟ این از زهره و ماه بزرگتر است»، زمانیکه خورشید هم غروب کرد به سه گروه پرستندگان زهره و ماه و خورشید گفت: «ای قوم من از آنچه که شما آنرا شریک خداوند تعالی قرار می دهید برائت می جویم من وجه (روی) خود را خالصانه به سوی ابداع کننده آسمان ها و زمین کردم و مشرک نیستم». ابراهیم (ع) از آنچه گفت می خواست بطلان دینشان را بر ایشان روشن کند و برای آنها ثابت کند که عبادت برای آنچه دارای صفت زهره و ماه و خورشید باشد صحیح نیست و همانا عبادت تنها برای خالق آنها و خالق آسمانها و زمین صحیح است و این احتجاج (ادعا با برهان و استدلال) بر قومش را خداوند تعالی به او الهام کرد و به او داد همانطور که خداوند تعالی فرمود: و آن حجت ما بود که به ابراهیم (برای احتجاج) بر قومش دادیم. پس مامون گفت: ای فرزند رسول خدا (ص) آفرین بر شما:  البرهان فی تفسیر القرآن، ج 2، ص 432، ح 3511، به نقل از عیون اخبارالرضای صدوق.